Beste Alexandra, gasten, medeparochianen, welkom!

Hier is de voorbije weken hard gewerkt: Alexandra zelf op de eerste plaats, maar ook: boomhakkers, zwembadbouwers (en lekkendichters), stellingklimmers, poetsers, belichtinghangers, ... en nu hangen hier kunstwerken.
Nu kan ik me voorstellen dat bezoekers zich toch de vraag stellen: is dat kunst: bomen, wat foto's, een waterbak? Wat is kunst?

En dan zou ik zeggen: kunst ontstaat als niet alleen de kunstenaar en haar medewerkers werken, maar als de kunst zelf werkt. Daarom heet dit ook: een kunstwerk.
Wanneer werkt een kunstwerk?

Als het me doet stilstaan. Als het me doet kijken. Als het mijn aandacht trekt. Dan doet het me iets.
Deze kunstwerken van Alexandra draaien rond fotografie. Nu zijn er wel wat mensen, ook kunstkenners, die fotografie niet direct kunst vinden. Want wat is een foto meer dan een kopie? De fotograaf is een technicus, hij drukt op een knopje, en daar ligt een afbeelding, een prentje, een ersatz eigenlijk van de werkelijkheid. We kijken naar foto's in een reisbrochure, om ze later in het echt te kunnen bekijken.
Maar dat is geen kunst. Hier in deze foto's zie ik meer. Ik zie in deze foto's hoe alles verandert. Is dat geen tegensprak? De beelden op die foto's staan toch stil? Niet voor wie goed kijkt.

Door haar techniek toont Alexandra hoe alles beweegt. Zij werkt met lange belichtingstijden. In haar werk wordt ook het leven, het bewegen, het voorbij stromen opgenomen. Kijk naar haar foto's aan de achterwand, naar de montage in de weekkapel. Kijk naar haar boek 'Moments of writing' aan de infobalie. Ze heeft schrijvers in beeld gebracht met een 'camera obscura', zo'n kijkdoos met een klein gaatje en op de achterwand fotopapier. Die doos heeft ze een half uur op het bureau van die schrijver gezet, en in dat stilstaand beeld komen de hun bewegingen van dat half uur tot leven. En kijk naar de foto naast het orgel, waar ze bij maanlicht de beweging van het bos heeft in beeld gebracht. De camera in de hand, de sluiter lange tijd open, en we zien het bos leven in het maanlicht.

'Mobile' betekent: bewegend

En kijk naar de mobile in deze kerk. 'Mobile' betekent: bewegend. Deze foto's en takken bewegen niet alleen door onze adem, door de wind buiten die ook hierbinnen zijn spel speelt. Die beweging zet ons op het spoor van een diepere, innerlijke beweging. Als ik het samenspel van deze foto's, deze mensen met hun open blik, op mij laat inwerken, zie ik ook in hen iets bewegen. Hun leven, onverstoorbaar, stilletjes, loopt verder. Ik zie dat onweerstaanbaar als ik jong en oud hier naast elkaar zie hangen: die ouderen zijn jong geweest, die kinderen gaan de weg van die ouderen. Ik zie hun uiterlijk beeld van een aantal weken geleden, en dat zegt me: in die weken is er al wat veranderd, misschien is de eerste rimpel gekomen, een grijs haar meer?... Zoals die mensen rond hun as draaien en zich in elkaar weerspiegelen, zo draait hun levensdraad verder en zullen ze allemaal op elkaar gaan gelijken.

En dan kijk ik naar binnen. Daar leeft ook een tegenspraak. Zoals ik bij het begin me afvroeg: 'wat is kunst?', vraag ik nu: wat ben ik? Ik leef nu al een tijdje, maar, zo beleef ik het, ik blijf toch wie ik ben. Ik verander niet, mijn persoonlijkheid ligt vast in mijn genen en in mijn bewustzijn. En toch voel en weet ik: alles verandert, ook ik. Mijn geschiedenis slaat littekens en bouwt herinneringen op, mijn hersens slijten, mijn gewrichten kraken, mijn geest wordt slomer.... het zijn niet alleen rimpels die mijn gezicht veranderen, onweerstaanbaar stroom mijn leven verder, en hoe ik gisteren was is voorbij. Mijn zelfbewustzijn: ik ben ik, dat is mijn onwrikbaar lot, lijkt in tegenspraak met de werkelijkheid: ik verander voortdurend, ik kan met nergens aan vasthouden, ik stroom verder naar....

Waarheen?
Zal ik uiteindelijk veranderen, volledig, mezelf verliezen, zoals een blad van een boom valt en opgenomen wordt in de humus van de komende, jonge generaties, die me van op die foto's zo fris aankijken? Of blijf ik ergens zoals ik ben, een onaantastbare kern?

Zo werkt kunst, zo opent ze mijn blik voor de diepte van het bestaan, een diepte die me kan doen duizelen.

Antwoorden op die vragen: ik kan ze niet geven. Misschien komt het licht van Lea. Maar de kunst is niet wreed, zij laat me niet vereenzaamd en ontredderd achter. Kunst toont hoe in alle veranderlijkheid en beweging er een houvast kan oprijzen. Kunst, of ze nu 'mooi' is of 'lelijk', wekt verwondering. Verwondering om het wonder: hoe uit stof, takken, papier, water, iets onverwachts, iets nieuws, een schepping kan ontstaan. In het kunstwerk verandert het leven, en ontstaat het telkens opnieuw. Kunst toont niet alleen de veranderlijkheid van het leven, maar ook zijn eeuwigheid.